Ben je als dga ondernemer of werknemer?

Veel dga’s willen geen dienstbetrekking of werknemerschap. Maar als de dga niet de enige aandeelhouder van een bv is, kan hiervan toch sprake zijn. Dat geldt ook voor dga’s die via hun eigen personal holding werken voor een dochter bv, die meerdere aandeelhouders heeft. Als de dga helemaal geen aandelen of zeggenschap heeft in de opdrachtgever, kan er bovendien sprake zijn van schijnzelfstandigheid. Omdat de regering hier vanaf dit jaar strenger op gaat handhaven, kan dit leiden tot grote financiële risico’s.

In 'Welke rechtsvorm past bij je bedrijf' lees je over de rechtsvormen waaruit je kunt kiezen. Kies je voor de bv als rechtsvorm voor je onderneming? Dan werk je voor je bv en krijg je daarvoor een arbeidsbeloning.

Dga en dienstbetrekking

Als de dga het niet alleen voor het zeggen heeft, is het de vraag of er sprake is van een dienstbetrekking. Een dienstbetrekking bestaat als:

• Je verplicht bent persoonlijk arbeid te verrichten
• Je werkgever verplicht is loon te betalen
• Er een gezagsverhouding is

Bij kleinere bv’s is de ondernemer vaak de enige aandeelhouder. Er is dan geen sprake van een gezagsverhouding of ondergeschiktheid en de dga kan niet tegen zijn wil worden ontslagen. Als er meerdere dga’s in de bv zijn, kan er wel een gezagsverhouding ontstaan. Hierdoor kan er sprake zijn van een dienstbetrekking. De bv is als werkgever dan premies voor werknemersverzekeringen verschuldigd en er gelden regels als proeftijd, vakantie, opzegtermijnen en ontslag. 

Het vaststellen of er sprake is van verzekeringsplicht kan lastig zijn. In de 'Regeling aanwijzing directeur-grootaandeelhouder 2016' zijn regels voor de verzekeringsplicht van de dga opgenomen.

Gezagsverhouding

Is er geen gezagsverhouding en daarmee geen ondergeschiktheid? Dan is er geen verzekeringsplicht voor de dga en hoeft de bv geen werknemersverzekeringen te betalen.

Er is geen sprake van ondergeschiktheid als de dga meer dan de helft van de aandelen van de bv heeft en zelf kan beslissen over zijn ontslag. Ook als de dga samen met familie (bloed- of aanverwanten tot en met de derde graad) minstens twee derde van de aandelen bezit, is er geen ondergeschiktheid.

Heeft de dga geen beslissende stem in de algemene vergadering van de vennootschap? Dan is de dga meestal wel verzekerd voor de werknemersverzekeringen. Dit verandert als de dga samen met anderen een gelijk deel van de aandelen heeft.

Vaak werkt de dga via een eigen personal holding of management bv voor een dochter bv. Deze management bv sluit dan een managementovereenkomst met de dochter bv. De vraag is dan of de dga een dienstbetrekking heeft bij de dochter bv. Volgens de 'Regeling aanwijzing directeur-grootaandeelhouder 2016' wordt in eerste instantie gekeken of de managementovereenkomst tegen de wil van de dga kan worden beëindigd.

Bij een minderheidsbelang in de dochter bv loop je dus het gevaar dat er sprake is van een dienstbetrekking bij de dochter bv. Om dit te kunnen beoordelen, kijkt het UWV naar alle omstandigheden.

Uit de rechtspraak blijkt dat het belangrijk is om naast de managementovereenkomst ook een arbeidsovereenkomst te hebben tussen de management bv en de dga. Hiermee wordt schriftelijk vastgelegd dat de dga werknemer is van de eigen personal holding bv en via een managementovereenkomst tegen een fee aan de dochter bv ter  beschikking wordt gesteld. Een valkuil is een managementovereenkomst met elementen van een arbeidsovereenkomst. Denk aan regels over werktijden, vakantiedagen en ziekte. In een andere uitspraak bleek dat het belangrijk is dat de management fee niet volledig aan de dga wordt doorbetaald. Er moet een zakelijk belang zijn voor de holding bv om de rol van management bv op zich te nemen.

Hoe de gesloten overeenkomsten worden uitgevoerd is cruciaal: de werkelijkheid gaat voor de schijn. Door de holding kan als ware worden heengekeken. Kleine verschillen in de feiten of beoordeling daarvan, kunnen zo tot heel verschillende uitkomsten leiden.

De afgelopen jaren is het aantal zzp’ers sterk gegroeid. Een verklaring is de lage belastingdruk voor zzp’ers en meer vrijheid in het kiezen van opdrachten. Opdrachtgevers kiezen vaak voor zzp’ers vanwege hun flexibiliteit, lagere kosten en minder administratieve rompslomp.

Sommige zzp’ers richten een bv op. Deze bv sluit overeenkomsten met opdrachtgevers. De zzp’er werkt dan voor de eigen bv. De bv als rechtsvorm betekent niet altijd dat iemand echt als zelfstandige werkt. Soms is er toch sprake van werknemerschap en dus schijnzelfstandigheid. In die gevallen worden ten onrechte geen premies voor werknemersverzekeringen betaald en kan bovendien te weinig belasting zijn geheven. Na een pauze van acht jaar, gaat de Belastingdienst weer controleren op oneigenlijke zzp-constructies.

De vraag of een dga een werknemer of zelfstandig ondernemer is, is belangrijk. Dit heeft invloed op zaken als belastingdruk en verzekeringsplicht voor werknemersverzekeringen. Zonder gezagsverhouding is er meestal geen verzekeringsplicht. Dat lijkt duidelijk, maar is het niet. Het is verstandig om bij twijfel tijdig deskundig advies in te winnen.