Ik gunde mezelf onlangs een paar mooie nieuwe sneakers. Als ik ze dan toch ga aanschaffen, dan moet het wel een verantwoorde keuze zijn. Dus ik ging op zoek naar hippe exemplaren vervaardigd van bio-katoen en plantaardig leer. Totdat ik een ingeving kreeg en de door mij gewenste sneakers ook had gevonden op Vinted.
Hergebruik is key
Voor een aantrekkelijke prijs kregen de weinig gedragen schoenen bij mij een tweede leven. Met het maken van verantwoorde keuzes in de gebouwde omgeving gaat het niet anders. In de discussies over circulair bouwen en bouwen met minder CO2-uitstoot voert het toepassen van nieuwe ‘biobased’ materialen de boventoon. Het is heel belangrijk dat dit gebeurt, maar we lopen het risico dat we hergebruik van materialen en grondstoffen uit het oog verliezen als minstens zo belangrijke pijler van circulair bouwen.
Het inzetten van biobased materialen heeft veel voordelen, waaronder een lage CO2-uitstoot, hergroeibaarheid, een bijdrage aan een gezonder binnenklimaat etc. Maar met alleen biobased materialen gaan we de komende jaren nooit de ambitie halen om in 2050 een volledig circulaire gebouwde omgeving te realiseren, zoals het klimaatakkoord dat van ons vraagt. Meer dan de helft van het verbruik van alle primaire grondstoffen in Nederland, denk aan mineralen, fossiele brandstoffen en metalen, vindt plaats in de gebouwde omgeving. Daarvan is ruim 70 procent beton.
Gat tussen vraag en aanbod
Het Circularity Gap-rapport laat zien dat in 2022 slechts 8 procent van alle bouwmaterialen die worden toegepast in Nederlandse woningen en gebouwen, afkomstig is uit secundaire materialen zoals bijvoorbeeld gerecycled beton en cement. Het percentage biobased, van hout tot en met vezelrijke materialen, is met 4 procent nog minder. De productie van biobased bouwmaterialen gaat uiteraard flink worden opgeschaald, maar dat gebeurt niet zonder de nodige uitdagingen. Denk aan het grondgebruik en watergebruik dat er voor nodig is, de weersomstandigheden en de stappen die je moet nemen om van gewassen gecertificeerde producten te maken.
Ondertussen wordt van ons bouw- en sloopaf val ruim 88 procent gerecycled. Dit betekent vooral dat tweedehands beton als laagwaardige opvulling onder wegen terechtkomt. Enerzijds ligt er een enorme kans om dit volume hoogwaardiger te hergebruiken, maar anderzijds kan de wegenbouw ook niet morgen zonder gerecycled materiaal. Dit is extra uitdagend als we ons realiseren dat zonder beperkend beleid het wereldwijde grondstoffengebruik in 2060 ruim 60 procent hoger ligt en dat de gebouwde omgeving een belangrijk fundament onder deze vraag vormt.
Koester bouwproducenten en handelaren
In een wereld waar geopolitieke turbulentie eer der regel dan uitzondering is, hebben we producenten en handelaren in bouwmaterialen en grondstoffen meer dan ooit nodig. Circulaire evangelisten mopperen soms op ze als het gaat om de snelheid waarmee ze innoveren, maar we hebben ze knetterhard nodig. Waar de hoeveelheid beschikbare secundaire en ook biobased materialen de komende jaren nog te beperkt is, heb ben producenten en handelaren een belangrijke rol om hierin ketens en aanvoerlijnen te onderhouden die over landsgrenzen heen gaan. Net als Vinted hebben zij de positie om op de meest efficiënte en duurzame manier winning, productie en distributie te organiseren, zodat de groei van de circulaire bouweconomie niet zorgt voor onnodige toename van CO2-uitstoot.
Deze column verscheen ook in de Cobouw special duurzaam bouwen op 7 mei 2024.
Over de auteur
Leontien de Waal is sectorbanker Bouw. Zij volgt de belangrijkste trends en ontwikkelingen in de gebouwde omgeving. Haar ervaring en netwerk, aangevuld met kennis uit de studie Master City Developer (gebiedsontwikkeling), brengt ze in bij klanten van ABN AMRO.
Lees verder in de bouwsector
De Nederlandse bouwsector behoorde de afgelopen jaren tot een van de best presterende sectoren, ondanks verschillende uitdagingen waar de sector mee te maken heeft. Voorbeelden zijn het stikstof-dossier, de forse prijsverhogingen van energie en bouwmaterialen en ook de personeelstekorten. Gedreven door trends, innovaties en wet- en regelgeving groeit de relevantie van thema’s als duurzaamheid en milieu-impact en zoekt de sector zijn weg naar een nieuw evenwicht.
